Η ονομασία του Καρπενησιού, σύμφωνα με την πιο ισχυρή εκδοχή, προέρχεται από την κουτσοβλάχικη λέξη " c â r p i n i s i ", που θα πει ζυγιοφυτεία, δηλαδή τόπος με πολλά σφεντάμια ή ψευτοπλατάνια .
Επίσης, ισχυρή είναι και η άποψη ότι προέρχεται από τις τούρκικες λέξεις καρ = χιόνι και μπενίς = επενδυτής , δηλαδή χιονόσκεπο, χιονοεπένδυτο.
Αν και η αρχική του παρουσία δεν είναι γνωστή, εκτιμάται ότι το χτίσιμο της πόλης έγινε στη Βυζαντινή εποχή, ίσως τον 8ο αιώνα, οπότε μάλλον είχε άλλη ονομασία.
Τότε φαίνεται ότι οι γύρω του αγροτοποιμενικοί συνοικισμοί (Μεσοχώρας, Μεσαμπελιάς, Μαγκλάνας, Λυκούρεσης, Πέτρας κλπ.), σιγά – σιγά συγκεντρώθηκαν στη σημερινή απάνεμη θέση, όπου παρέμειναν και από τότε εξελίχθηκε εδώ η σημερινή πρωτεύουσα της Ευρυτανίας, η οποία μετά τον 15ο αιώνα παρουσιάζει πρωτεύοντα ρόλο στη ζωή της περιοχής.
[Αν λάβουμε υπόψη μας ότι η πόλη χτίστηκε πριν την τουρκοκρατία και το γεγονός ότι υπάρχει στη Ρουμανία (Βλαχία) ομώνυμο χωριό που περιβάλλεται από σφεντάμια, θεωρούμε την πρώτη άποψη ισχυρότερη. Πράγματι, φαίνεται ότι στην εποχή που εγκαταστάθηκαν στο Καρπενήσι οι Κουτσόβλαχοι, (11ος-13ος αιώνας, όταν η περιοχή της Πίνδου – Αγράφων – Ευρυτανίας, ονομάστηκε "Άνω Βλαχία"), τα σφεντάμια ή ψευτοπλατάνια ήταν άφθονα, ενώ ακόμα σήμερα συναντάμε αρκετά απ’ αυτά στις συνοικίες Αγ. Παρασκευή και Λαγκαδιά .
Αν η άποψη αυτή θεωρηθεί επικρατέστερη θα πρέπει η συλλαβή ν η του Καρπε νη σιού να γράφεται με ι και όχι με η. (Αυτή τη γραφή τη συναντάμε σε παλιότερα κείμενα). Την άποψη υποστήριξε, ο καθηγητής κ. Βαγγέλης Σκουβαράς].
Αν και η αρχική του παρουσία δεν είναι γνωστή, εκτιμάται ότι το χτίσιμο της πόλης έγινε στη Βυζαντινή εποχή, ίσως τον 8ο αιώνα, οπότε μάλλον είχε άλλη ονομασία.
Τότε φαίνεται ότι οι γύρω του αγροτοποιμενικοί συνοικισμοί (Μεσοχώρας, Μεσαμπελιάς, Μαγκλάνας, Λυκούρεσης, Πέτρας κλπ.), σιγά – σιγά συγκεντρώθηκαν στη σημερινή απάνεμη θέση, όπου παρέμειναν και από τότε εξελίχθηκε εδώ η σημερινή πρωτεύουσα της Ευρυτανίας, η οποία μετά τον 15ο αιώνα παρουσιάζει πρωτεύοντα ρόλο στη ζωή της περιοχής.
[Αν λάβουμε υπόψη μας ότι η πόλη χτίστηκε πριν την τουρκοκρατία και το γεγονός ότι υπάρχει στη Ρουμανία (Βλαχία) ομώνυμο χωριό που περιβάλλεται από σφεντάμια, θεωρούμε την πρώτη άποψη ισχυρότερη. Πράγματι, φαίνεται ότι στην εποχή που εγκαταστάθηκαν στο Καρπενήσι οι Κουτσόβλαχοι, (11ος-13ος αιώνας, όταν η περιοχή της Πίνδου – Αγράφων – Ευρυτανίας, ονομάστηκε "Άνω Βλαχία"), τα σφεντάμια ή ψευτοπλατάνια ήταν άφθονα, ενώ ακόμα σήμερα συναντάμε αρκετά απ’ αυτά στις συνοικίες Αγ. Παρασκευή και Λαγκαδιά .
Αν η άποψη αυτή θεωρηθεί επικρατέστερη θα πρέπει η συλλαβή ν η του Καρπε νη σιού να γράφεται με ι και όχι με η. (Αυτή τη γραφή τη συναντάμε σε παλιότερα κείμενα). Την άποψη υποστήριξε, ο καθηγητής κ. Βαγγέλης Σκουβαράς].
Για την ονομασία του Καρπενησιού υπάρχουν και τρεις άλλες εκδοχές :
1. Του αείμνηστου καθηγητή Κοσμά του Θεσπρωτού, (πέθανε στο Καρπενήσι στις 4-5-1852), ο οποίος ανεπιτυχώς προσπάθησε να συσχετίσει το αρχαίο Καρνάσιο (Οιχαλία) με το "Καρπενήσιον".
2. Του Αθανασίου Ιατρίδη (1799-1866), επιμελητή της αρχαιολογίας και ζωγράφου, που ατεκμηρίωτα θεώρησε την προέλευση της ονομασίας από τον πρώτο οικιστή, κάποιον Κάρπο γύρω στον 13ο αιώνα, χωρίς ιστορικά στοιχεία ή γλωσσική συσχέτιση και κυρίως χωρίς να δικαιολογήσει το δεύτερο συνθετικό της λέξης, δηλαδή το"νήσι".
3. Εκείνων που συσχετίζουν την προέλευση από το λατινικό « c a r p i n u s », που θα πει γαύρος. Αλλά γαύροι ή γαύρα δεν υπάρχουν άφθονα στο Καρπενήσι. Αν υπήρχαν παλιά, είναι άγνωστο.
1. Του αείμνηστου καθηγητή Κοσμά του Θεσπρωτού, (πέθανε στο Καρπενήσι στις 4-5-1852), ο οποίος ανεπιτυχώς προσπάθησε να συσχετίσει το αρχαίο Καρνάσιο (Οιχαλία) με το "Καρπενήσιον".
2. Του Αθανασίου Ιατρίδη (1799-1866), επιμελητή της αρχαιολογίας και ζωγράφου, που ατεκμηρίωτα θεώρησε την προέλευση της ονομασίας από τον πρώτο οικιστή, κάποιον Κάρπο γύρω στον 13ο αιώνα, χωρίς ιστορικά στοιχεία ή γλωσσική συσχέτιση και κυρίως χωρίς να δικαιολογήσει το δεύτερο συνθετικό της λέξης, δηλαδή το"νήσι".
3. Εκείνων που συσχετίζουν την προέλευση από το λατινικό « c a r p i n u s », που θα πει γαύρος. Αλλά γαύροι ή γαύρα δεν υπάρχουν άφθονα στο Καρπενήσι. Αν υπήρχαν παλιά, είναι άγνωστο.
